| dc.description.abstract | With the improvement of infrastructures in information communication technologies (ICT) and the acceleration of individuals' adaptation to mobile devices, individuals have become "online" in a significant part of their daily lives thanks to their internet connections. After these rapid digital developments in cities, individuals' use of online environments for shopping has accelerated.
Today, many different types of products can be ordered online without the need for any physical element, and the products can reach the consumer in a not too long delivery time. With the developments in the field of e-commerce, product types that require "same day delivery" can also be exchanged over the internet. With online supermarket shopping applications, individuals can access food and supermarket products which are suitable for instant consumption at any time of the day without changing their physical environment.
With the COVID-19 pandemic process, the time individuals spend at home has increased, and different activity needs such as work, education, and sports have begun to be met at home. With the concern of the rapid spread of the virus, the time spent by individuals in public / semi-public spaces has decreased. For these reasons, there has been a great rise in interest and demand for online supermarket shopping, both internationally and nationally, especially during the pandemic period.Although the pandemic process is the biggest factor in turning to online supermarket shopping today, when the literature on the subject is reviewed, it has been seen that the socio-demographic characteristics of individuals, their predisposition to internet use, and the urban factors in their environment (number of commercial units, accessibility levels of commercial units, ICT infrastructure, etc.) are also the main reasons for turning to online shopping.
In this context, in this thesis, the relation between retail market areas in Ankara province Çankaya district and online supermarket shopping preferences of individuals was investigated. At the beginning of the study, popularity and correlation analysis was applied through Google Trends data to determine the interest in online supermarkets at the level of countries and cities. Then, statistical analysis and cross-examination were applied to the participant data obtained by the online survey method. As a result of statistical analysis, variables that are positively related to online supermarket shopping were determined. The land use and commercial area pattern of Çankaya district and the service areas for pedestrians and vehicles in the district were created. With the analysis of the topographical slope and transportation networks in the district, the accessibility of the individuals to the markets was analyzed.
At the end of the study, it was seen that online supermarket shopping preferences were statistically positively correlated with the gender of individuals, years of residence in the neighborhood they live in, having difficulties in accessing retail markets and carrying packages, and curfews during the pandemic process. As a result of the spatial analysis, it was concluded that the retail market areas are accessible by vehicle throughout the district. It has been determined that there are no retail markets that individuals can reach on foot in some neighborhoods where the new residential areas are located in the southwest of Çankaya district. In certain avenues and streets in the neighborhoods located in the south direction where the percentage slopes increase in the district, the walking and access times of individuals to the markets increase on a minute basis. | tr_TR |
| dc.description.ozet | Bilgi iletişim teknolojilerindeki (BİT) altyapıların iyileştirilmesi ve bireylerin mobil cihazlara olan adaptasyonun hızlanması ile bireyler günlük hayatlarının önemli bir kısmında internet bağlantıları sayesinde “çevrimiçi” olabilir hale gelmiştir. Kentlerde hızlı bir şekilde yaşanan bu dijital gelişmeler sonrasında bireylerin alışveriş amacı ile çevrimiçi ortamları kullanması hızlanmıştır.
Günümüzde birçok farklı ürün çeşidi fiziksel herhangi bir unsura ihtiyaç duymadan çevrimiçi olarak sipariş edilebilmekte ve ürünler çok da uzun olmayan bir teslimat süresinde tüketiciye ulaşabilmektedir. Elektronik ticaret alanındaki gelişmelerle birlikte “aynı günde teslimat” gerektiren ürün çeşitlerinin de internet üzerinden alışverişi yapılabilir hale gelmiştir. Bireyler, bulundukları fiziksel ortamı değiştirmeden çevrimiçi süpermarket alışveriş uygulamaları ile anlık tüketime uygun gıda ve süpermarket ürünlerine günün her saati erişebilmektedir.
COVID-19 pandemi süreci ile birlikte bireylerin evde geçirdiği süreler artmış, iş – eğitim – spor gibi farklı aktivite ihtiyaçları evde karşılanmaya başlanmıştır. Virüsün hızla yayılma endişesiyle de bireylerin kamusal/yarı kamusal alanlarda vakit geçirme süreleri azalmıştır. Bu gibi sebeplerle özellikle pandemi döneminde hem uluslararası hem de ulusal düzeyde çevrimiçi süpermarket alışverişine olan ilgi ve talepte devasa bir artış yaşanmıştır.
Günümüzde çevrimiçi süpermarket alışverişine yönelmedeki en büyük etken pandemi süreci olsa da, konu ile ilgili literatür taraması yapıldığında bireylerin sosyo-demografik özellikleri, internet kullanımına olan yatkınlıkları ve yaşadıkları çevredeki kentsel faktörlerin (ticari birimlerin sayısı, ticari birimlere erişilebilirlik düzeyleri, BİT altyapısı vb.) de çevrimiçi alışverişe yönelmedeki temel sebeplerden olduğu görülmüştür.
Bu bağlamda, bu tez çalışmasında Ankara ili Çankaya ilçesindeki perakende market alanları ile bireylerin çevrimiçi süpermarket alışveriş tercihleri arasındaki ilişki araştırılmıştır. Çalışmanın başlangıcında çevrimiçi süpermarketlere olan ilginin ülkeler ve şehirler düzeyinde tespiti için Google Trendler verileri üzerinden popülerlik ve korelasyon analizi uygulanmıştır. Daha sonra çevrimiçi anket yöntemi ile elde edilen katılımcı verilerine istatistiksel analiz ve çapraz sorgulamalar yapılmıştır. İstatistiksel analizler sonucu çevrimiçi süpermarket alışverişi ile pozitif ilişkide olan değişkenler saptanmıştır. Çankaya ilçesine ait arazi kullanımı ve ticari alan deseni ile ilçedeki yaya ve araç için servis alanları haritası oluşturulmuştur. İlçedeki topoğrafik eğim ve ulaşım ağları analizi ile bireylerin marketlere olan erişilebilirlikleri analiz edilmiştir.
Çalışmanın sonunda çevrimiçi süpermarket alışveriş tercihlerinin; bireylerin cinsiyetleri, yaşadıkları mahalledeki ikamet yılları, perakende marketlere erişim ve paket taşıma konusunda sıkıntı yaşamaları ve pandemi sürecindeki sokağa çıkma yasakları ile istatistiksel olarak pozitif bir ilişki olduğu görülmüştür. Yapılan mekânsal analizler sonucunda ise ilçenin tamamında araç ile perakende market alanlarının erişilebilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çankaya ilçesi güneybatı yönündeki yeni gelişme konut bölgelerinin yer aldığı bazı mahallelerde bireylerin yürüyerek ulaşabilecekleri perakende marketlerin olmadığı tespit edilmiştir. İlçedeki yüzde eğimlerin arttığı güney yönünde yer alan mahallelerdeki belirli cadde ve sokaklarda bireylerin marketlere yürüme ile erişim süreleri dakika bazında artmaktadır. | tr_TR |
