dc.contributor.advisor | Yasa Yaman, Zeynep | |
dc.contributor.author | Yılmaz , Ersoy | |
dc.date.accessioned | 2019-08-27T11:27:59Z | |
dc.date.issued | 2019 | |
dc.date.submitted | 2019-06-26 | |
dc.identifier.citation | Yılmaz, E. (2019). Modern/Çağdaş Seramik Sanatı: Türkiye’de Seramiğin Öyküsü (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Açık Erişim Sistemi veri tabanından alındı. | tr_TR |
dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11655/8754 | |
dc.description.abstract | The establishment of a ceramic studio in the Academy of Fine Arts (1929) marks the beginning of modern Turkish ceramic art. Ceramic art of the early Republican period in which Art Déco-style is prominent is functional and industry-oriented. The concept of modern studio ceramics based on the Far East-inspired pottery has almost no effect on the first generation ceramicists. Turkish ceramic art, which takes on a surface-oriented character in the 1950s, begins to be a part of the context created by the disciplines of sculpture and painting and adopts an abstract visual language drawing upon traditional sources in parallel with the art scene of the period. The 1960s is an exuberant period in which Turkish ceramic art enters a clear breakthrough. The discourses of nationality / national culture reinforce the understanding that approaches to traditional Turkish china as a valuable heritage. In this respect, the ceramic works of the period are seen as modern adaptations of a proud past and ceramics is emphasized as an indigenous art of Turks. An ornamental understanding nourished by Anatolian culture is very prominent in the ceramics of this period. Ceramics artists of the 1970s, the period of maturity of Turkish ceramic art, continue to diversify the understanding which takes the ceramic as a sculptural-material and makes the distinction between art and craft uncertain. While the conception of utilizing local sources maintains its weight, a simplification is observed in the visual language of works. In the 1970s, when the social / humanitarian issues begin to be addressed, the success of Turkish ceramicists increasingly continues abroad. The 1980s is the period when Turkish ceramic art is almost completely purified from industrial and traditional connections, and ceramics are regarded as a sculptural material. While the approach to the traditional tile art as a branch of Islamic arts emerges, the collective aims regarding Turkish ceramic art / design / industry are left behind. In this period, the main issue of ceramic artists, in general, is an effort to present an original form based on an abstract/abstractive understanding. Discourses and discussions arise on the problem of ceramics / sculpture and the status of ceramics. Turkish ceramic art undergoes a significant transformation in the 90s, when globalization is the determinative factor. The widespread and usual use of conceptualistic ceramics practices is accompanied by the affirmation of functionality, the strengthening of figuration, and the discourse that this branch has entered a period of stagnation. 20th-century Turkish ceramic art, unlike its Western counterpart, has a distinctive course that is born and developed on the basis of a surface-oriented approach, where the “ceramic-cup” phenomenon is not central at all. | tr_TR |
dc.description.tableofcontents | KABUL VE ONAY I
YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI II
ETİK BEYAN III
TEŞEKKÜR IV
ÖZET V
ABSTRACT VI
İÇİNDEKİLER VII
KISALTMALAR DİZİNİ XI
GİRİŞ 1
1. BÖLÜM: SERAMİK HAKKINDA 19
1.1. TANIMLAR VE TEMEL KAVRAMLAR 19
1.2. İSLAM DÜNYASINDA SERAMIK 24
1.3. GELENEKSEL TÜRK SERAMIĞI 26
1.4. 18. YÜZYIL: PORSELENIN YENIDEN-İCADI 29
1.5. 19. YÜZYIL: ENDÜSTRILEŞME VE SERAMIK 32
1.5.1. Dünya Seramik Pazarında İngiliz Hegemonyası 32
1.5.2. Endüstriyel Üretim Karşıtlığı: Zanaatkârlık Övgüsü ve Sanatların Sentezi Fikri 33
1.5.3. Uygulamalı Sanatlar Eğitimi 36
1.5.4. Stüdyo Zanaatkârlığının Doğumu 38
1.5.5. El-Yapımı Sanat Karoları ve Mimari-Terakota Endüstrisi 40
1.5.6. Gotik Diriliş: Mozaik Sanatı ve Ankostik Karolar 43
1.5.6. Beykoz ve Yıldız’da Porselen Üretimi ve “Famille Rose” Dekoru 47
1.6. 20. YÜZYILIN İLK YARISINDA SERAMIK 52
1.6.1. Japon Seramik Geleneği ve İngiliz Biçimciliği 52
1.6.2. Uygulamalı Sanatlar Reformu, Bauhaus ve Art Deco 59
1.6.3. Duvar Resmi, Mozaik ve Mimari Bir Öğe Olarak Seramik 62
2. BÖLÜM: ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİNDE SERAMİK SANATI, EĞİTİMİ VE ENDÜSTRİSİ 67
2.1. TÜRK DEVRIMI VE SANAT 67
2.2. AKADEMIDE SERAMIK ATÖLYESI VE KURUMSAL SERAMIK EĞITIMININ BAŞLAMASI 69
2.3. ANKARA VE HAKKI İZET 75
2.4. İLK KUŞAK SERAMIKÇILER VE ART DECO 76
2.5. 1923-1950: BIR SERAMIK ENDÜSTRISI DÜŞLEMEK 81
2.6. ÇINI VE SERAMIK: ESKI/YENI KARŞITLIĞI 86
3. BÖLÜM:1950-60 DÖNEMİ TÜRK SERAMİĞİ 92
3.1. HEYKELSI KAPLAR, SOYUT DIŞAVURUMCULUK VE “SERAMIK-HEYKEL” 92
3.2. RESSAM-SERAMIKÇILERIN ETKISI 97
3.3. DP İKTIDARI VE TÜRKIYE-ABD YAKINLAŞMASI 102
3.4. 1950’LERDE TÜRK SANATI 105
3.5. KORAL, DIREN VE 1950 KUŞAĞI TÜRK SERAMIKÇILERI 107
3.6. KIMYA SANAT ENSTITÜSÜ, TATBIKI VE AKADEMI 115
3.7. DÖNEMIN SERGI ETKINLIKLERI 118
3.8. TÜRK SERAMIK ENDÜSTRISINE DOĞRU 120
3.9. BEDRI RAHMI EYÜBOĞLU VE MIMARIDE MOZAIK UYGULAMALAR 122
4. BÖLÜM:1960-1970 DÖNEMİ TÜRK SERAMİĞİ 130
4.1. BATI STÜDYO SERAMIĞINDE YENI ARAYIŞLAR 130
4.2. 60’LI YILLAR TÜRK SANAT ORTAMI 134
4.3. DÖNEMIN SERAMIK ENDÜSTRISI VE EĞITIMI 135
4.4. 60’LI YILLAR TÜRK SERAMIĞININ GENEL GÖRÜNÜMÜ 141
4.5. DÖNEMIN SERGI ETKINLIKLERI 151
4.6. SERAMIK DUVAR PANOLARI 157
5. BÖLÜM:1970-80 DÖNEMİ TÜRK SERAMİĞİ 163
5.1. SERAMIK SANATINDA DENEYSEL VE KAVRAMSAL YÖNELIMLER 163
5.2. 70’LI YILLAR TÜRK SANAT ORTAMI 168
5.3. OLGUNLUK DÖNEMINDE TÜRK SERAMIK ENDÜSTRISI 170
5.4. DÖNEMIN SERAMIK EĞITIMI 175
5.5. 70’LI YILLARDA TÜRK SERAMIK SANATI 176
5.6. DÖNEMIN SERAMIK SERGILERI/ETKINLIKLERI 188
6. BÖLÜM:1980-90 DÖNEMİ TÜRK SERAMİĞİ 197
6. 1. DÖNEMIN BATI SERAMIK SANATI 197
6. 2. 80’LER TÜRKIYESI’IN SOSYO-EKONOMIK VE SANATSAL ORTAMI 201
6. 3. DÖNEMIN SERAMIK ENDÜSTRISI 204
6. 4. DÖNEMIN SERAMIK EĞITIMI 209
6.5. 80’LI YILLARDA TÜRK SERAMIK SANATI 216
6.6. DÖNEMIN SERAMIK SERGILERI/ETKINLIKLERI 229
6.7. “YENI” KAVRAMININ ÖNE ÇIKIŞI VE SERAMIK 236
7. BÖLÜM:1990-2000 DÖNEMİ TÜRK SERAMİĞİ 243
7.1. BATI DÜNYASINDA SERAMIK PRATIKLERI: GENIŞLEMIŞ ALANINDA SERAMIK 243
7.2. 90’LI YILLAR DÜNYA PANORAMASI 259
7.3 90’LAR TÜRKIYE’SININ SOSYO-POLITIK ORTAMI 261
7.4. 90’LAR TÜRKIYE’SININ SOSYO-KÜLTÜREL ORTAMI 264
7.5. 90’LI YILLAR TÜRK SANAT ORTAMI 266
7.6. DÖNEMIN SERAMIK ENDÜSTRISI: BÜYÜME, İHRACAT VE REKABET 278
7.7. DÖNEMIN SERAMIK EĞITIMI: MERKEZ-ÇEVRE İLIŞKISINDE DÖNÜŞÜM 289
7.8. 90’LI YILLAR TÜRK SERAMIĞINDEN SATIR BAŞLARI 294
7.9. DÖNEMIN SANATÇILARI VE KARAKTERISTIK ÖZELLIKLERI 300
7.9.1. Konu ve Teknik Yelpazesinin Genişlemesi 304
7.9.2. Çokludisiplinerlik 311
7.9.3. İşlevsel Seramiklerin Olumlanması 313
7.9.4. Figürasyonun Kuvvetlenmesi 319
7.9.5. Seramik Sanatında Kavramsal Yönelimler 322
7.9.6. Seramik Sanatının Kimliği/Statüsü Tartışmaları 331
7.10. DÖNEMIN SERAMIK SERGILERI/ETKINLIKLERI 337
7.10.1. Yurtiçi/Yurtdışı Uluslararası Toplu Etkinlikler 339
7.10.2. Yurtiçi Ulusal Toplu Etkinlikler 343
7.10.3. Çağdaş Sanat Sergilerinde Seramik 350
7.10.4. Misafir/Gezici Sergiler 353
SONUÇ 360
KAYNAKÇA 378
EK 1. 1950-2000 YILLARI ARASINDA SERAMIK SERGILERI/ETKINLIKLERI 440
1950-1960 Yılları Arasında Seramik Sergileri/Etkinlikleri 440
1960-1970 Yılları Arasında Seramik Sergileri/Etkinlikleri 441
1970-1980 Yılları Arasında Seramik Sergileri/Etkinlikleri 446
1980-1990 Yılları Arasında Seramik Sergileri/Etkinlikleri 453
1990-2000 Yılları Arasında Seramik Sergileri/Etkinlikleri 460
EK 2. SERAMIK DUVAR PANOSU UYGULAMALARININ GENEL GÖRÜNÜMÜ 490
1950-60 Dönemi 490
1960-70 Dönemi 490
1970-80 Dönemi 493
1980-90 Dönemi 496
1990-2000 DÖNEMİ 499
EK 3. ORIJINALLIK RAPORU 502
EK 4. ETIK KURUL/KOMISYON MUAFIYET FORMU 503 | tr_TR |
dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
dc.rights | info:eu-repo/semantics/embargoedAccess | tr_TR |
dc.rights | CC0 1.0 Universal | * |
dc.rights.uri | http://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0/ | * |
dc.subject | Seramik | tr_TR |
dc.subject | Türkiye | tr_TR |
dc.subject | 20. yüzyıl | tr_TR |
dc.subject | Sanat | tr_TR |
dc.subject | Modern | tr_TR |
dc.subject.lcsh | Konu Başlıkları Listesi::Güzel sanatlar::Görsel sanatlar | tr_TR |
dc.subject.lcsh | Konu Başlıkları Listesi::Tarih::Türk tarihi | tr_TR |
dc.title | Modern/Çağdaş Seramik Sanatı: Türkiye’de Seramiğin Öyküsü | tr_TR |
dc.type | info:eu-repo/semantics/doctoralThesis | tr_TR |
dc.description.ozet | Güzel Sanatlar Akademi’sinde bir seramik atölyesinin kuruluşu (1929), modern Türk seramik sanatının başlangıcını işaretler. Tarz olarak Art Déco’nun öne çıktığı erken Cumhuriyet dönemi seramik sanatı işlevselliğe dayalı ve endüstri-odaklıdır. Uzak Doğu ilhamlı kap temeline dayanan modern stüdyo seramikçiliği anlayışının ilk kuşak seramikçiler üzerinde hemen hiçbir etkisi yoktur. 1950’lerde “yüzey-yönelimli” bir karaktere bürünen Türk seramik sanatı, heykel ve resim disiplinlerinin oluşturduğu bağlamın bir parçasına dönüşmeye başlar ve dönemin sanat ortamıyla aynı paralelde geleneksel kaynaklardan beslenen soyut bir biçim dilini benimser. 1960’lı yıllar, Türk seramik sanatının açık bir atılım içine girdiği, coşkun bir dönemdir. “Ulusallık/milli kültür” söylemleri, Türk çiniciliğine değerli bir miras olarak yaklaşan anlayışı pekiştirir. Bu doğrultuda dönemin seramik çalışmaları, övünülecek bir geçmişin modern uyarlamaları olarak görülür ve seramiğin Türk’ün öz malı olan bir sanat olduğu vurgulanır. Bu dönemin seramiklerinde Anadolu kültüründen beslenen süslemeci bir anlayış çok belirgindir. Türk seramik sanatının olgunluk dönemi olan 1970’li yılların seramikçileri, sanat-zanaat ayrımını belirsizleştiren, seramiği bir heykel malzemesi olarak gören anlayışı kendi tarzlarıyla çeşitlendirerek sürdürür. Yerel kaynaklardan beslenme anlayışı ağırlığını korumakla beraber, biçim dili açısından bir yalınlaşma da gözlemlenir. Toplumsal/insanî içerikli konuların da ele alınmaya başlandığı 70’li yıllarda, ayrıca, Türk seramikçilerin yurt dışı başarıları da artarak sürer. 1980’li yıllar Türk seramik sanatının endüstriyel ve geleneksel kayıtlardan neredeyse tamamen arındığı, seramiğin heykel yapılan bir malzeme olarak değerlendirildiği dönemdir. Geleneksel çini sanatına İslam sanatlarının bir kolu olarak yaklaşmaya başlanırken, Türk seramik sanatına/tasarımına/endüstrisine ilişkin kolektif amaçlar geride kalır. Bu dönemde seramik sanatçılarının temel meselesi, genel olarak, soyut/soyutlamacı bir anlayış içinde kalarak özgün bir form ortaya koymak çabasıdır. Seramik/heykel sorunsalına ve seramiğin statüsüne ilişkin söylem ve tartışmalar ortaya çıkar. Küreselleşme olgusun belirleyici olduğu 90’lı yıllarda Türk seramik sanatı belirgin bir dönüşüm geçirir. Kavramsalcı seramik pratiklerinin yaygın ve olağan hale gelişine, işlevselliğin olumlanması, figürasyonun kuvvetlenmesi ve bu dalın bir durgunluk evresine girdiğine dair söylemler eşlik eder. 20.yüzyıl Türk seramik sanatı, Batıdaki durumdan farklı olarak, “seramik-kap” olgusunun hiç de merkezi olmadığı, yüzey-yönelimli yaklaşım temelinde doğup gelişen kendine özgü bir seyre sahiptir. | tr_TR |
dc.contributor.department | Sanat Tarihi | tr_TR |
dc.embargo.terms | 6 ay | tr_TR |
dc.embargo.lift | 2020-02-29T11:27:59Z | |
dc.identifier.ORCID | https://orcid.org/0000-0002-4185-3101 | tr_TR |
dc.subject.eric | ERIC Thesaurus::Arts::Art History | tr_TR |
dc.subject.eric | ERIC Thesaurus::Arts::Ceramics | tr_TR |