Basit öğe kaydını göster

dc.contributor.advisorHaliloğlu, Göknur
dc.contributor.authorŞenol Ersak, Ayşe
dc.date.accessioned2023-03-27T09:15:40Z
dc.date.issued2022
dc.date.submitted2022-10-19
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11655/29545
dc.description.abstractAssessment of Neurological Morbidity and Psychiatric Disease Burden with MetabQoL 1.0 Questionnaire in Organic Acidemias, Hacettepe University Faculty of Medicine, Department of Pediatrics, Thesis of Pediatrics, Ankara- 2022. Organic acidemias are rare inherited metabolic diseases caused by enzyme deficiencies in various neurometabolic pathways. Phenotypic expression depends on residual enzyme activity, age of onset, accumulation of toxic endogenous metabolites (organic acids and derivatives), permeability of the blood-brain barrier, interactions of the mutated gene with other genes or the environment. Long term neurological complications and/or comorbidities include intellectual disability, seizures, movement disorders (dystonia, choreoathetosis, spasticity or ataxia), behavioral and psychiatric problems. MetabQoL 1.0 is the first disease-specific quality of life questionnaire for patients with intoxication-type inborn errors of metabolism. It is translated to our language. Our aim was to assess the validity and reliability of the MetabQoL 1.0 questionnaire, and neurological morbidity and/or psychiatric burden in our patients with methylmalonic acidemia (MMA), propionic acidemia (PA) and isovaleric acidemia (IVA). In order to evaluate the validity and reliability of MetabQoL 1.0 we used Pediatric Quality of Life (PedsQOL) for comparison. Data on 29 patients aged 8- 18 years with the diagnosis of MMA, PA and IVA and their parents were included in the study. Patients were followed up at a single center, Hacettepe University İhsan Doğramacı Children’s Hospital Department of Pediatrics, Division of Metabolism and Nutrition. Twenty-two of these patients were evaluated at the hospital, whereas seven of the patients received the questionnaire through a phone call. The mean age of the cohort was 12.62 years (± 3.4). Seventeen of the patients were female, and 12 were male. MetabQoL 1.0 questionnaire was shown to be valid and safe (Cronbach's alpha coefficients 0.64-0.9). There were positive neurological examination findings in 63.6% (n=14) of the patients. Among 20 of the 22 patients evaluated formally, 17 had a psychiatric disorder (85%). Physical, cognitive, and overall score medians of the MetabQoL 1.0 questionnaire were lower on child scales compared to the parentreported scores. The median scores of the parents' were significantly higher than the children's (p=0.023). The median severity score of the children's was higher than the parents (p=0.011). A significant difference was found between the diagnostic groups in terms of parental social score (p= 0.017). Accordingly, parental social score median of the IVA group was significantly higher than the other two diagnostic groups. A significant difference was found between the parental social score (p=0.041) and total score (p=0.025) in patients with global developmental delay and intellectual disability. The median parental social and total score of the patients with developmental delay were lower (64.2/68.2, respectively) compared to the patients without developmental delay (75/82.6, respectively). When patients in the groups with early and late diagnosis were compared, significant differences were found between MetabQoL 1.0 questionnaire parent physical score (p=0,008), cognitive score (p=0,042), total score (p=0,022), and child social and total scores. Median parental physical, cognitive and total score of patients with a late diagnosis (66.3/81.2/68.2, respectively) were found to be lower than the patients with an early diagnosis (80.7/91.6/80.7, respectively). Median child social and total scores of patients with late diagnosis were found to be lower than those with early diagnosis (73.2/61.5 and 92.8/78.8, respectively). There was no significant relationship between the age of onset of symptoms, diagnostic group, neurological findings of the patients, seizures and HRQoL. The lack of difference between chronic disease burden and quality of life scales in patients with neurological and psychiatric morbidity may reflect parental focus on metabolic disease rather than comorbidities. The differences depending on the time of diagnosis emphasize the importance of early diagnosis. Intoxication-type metabolic diseases are a group of diseases in which some findings can be controlled with appropriate metabolic management, but have high neurological and/or psychiatric morbidity. To the best of our knowledge, the MetabQoL 1.0 questionnaire was applied for the first time in a different language and patient population beyond the original description. Evaluation of quality of life by patients and their parents covering different aspects will gain importance as one of the outcome measures in clinical follow-up and future research studies. Awareness of disease-specific patient and parent reported outcomes highlight the importance of in depth understanding of long-term comorbidities, teamwork,and prioritization of appropriate education and rehabilitation programs.tr_TR
dc.language.isoturtr_TR
dc.publisherTıp Fakültesitr_TR
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccesstr_TR
dc.subjectEntoksikasyon tipi metabolik hastalıklartr_TR
dc.titleOrganik Asidemilerde Metabqol 1.0 Anketi İle Nörolojik Morbidite ve Psikiyatrik Hastalık Yükünün Değerlendirilmesitr_TR
dc.typeinfo:eu-repo/semantics/masterThesistr_TR
dc.description.ozetŞenol Ersak, A. Organik Asidemilerde MetabQoL 1.0 Anketi ile Nörolojik Morbidite ve Psikiyatrik Hastalık Yükünün Değerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi, Ankara-2022. Organik asidemiler, toplumda nadir görülen, çeşitli nörometabolik yolaklardaki enzim eksikliklerinden kaynaklanan kalıtsal metabolik hastalıklardır. Klasik organik asidemilerde klinik bulgulardaki farklılıklar, rezidüel enzim aktivitesi, başlangıç yaşı, toksik endojen metabolitlerin birikimi (organik asitler ve türevleri), kan beyin bariyerinin geçirgenliği, mutasyona uğramış genin diğer genler veya çevre ile etkileşimleri gibi birçok faktörle ilişkilendirilmiştir. Organik asidemilerde genellikle zihinsel yetersizlik, nöbetler, hareket bozuklukları (distoni, koreatetoz, spastisite veya ataksi), davranış ve/veya psikiyatrik sorunlar gibi uzun dönem nörolojik komplikasyonların geliştiği gösterilmiştir. Çalışmamızda entoksikasyon tipinde bir metabolik hastalık grubu olan organik asidemiler içerisinden metilmalonik asidemi (MMA), propiyonik asidemi (PA) ve izovalerik asidemi (İVA) tanıları ile izlenmekte olan hastalara ve ebeveynlerine, entoksikasyon tipi metabolik hastalıkların hastalar üzerindeki özgül etkisini ele alan ilk yaşam kalitesi anketi olan MetabQoL 1.0 anketini uygulayarak, organik asidemilerde bu anketin geçerlilik ve güvenilirlik değerlendirmesini yapmak, hastaların dosya bilgileri ve muayeneleri ile nörolojik ve psikiyatrik morbiditelerini belirlemek, kronik hastalık yükünün sonuçlarla ilişkilendirilmesi hedeflenmiştir. Hacettepe Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Çocuk Metabolizma ve Beslenme Bilim Dalında MMA, PA ve İVA tanısı ile halen izlenmekte olan, 8-18 yaşları arasında 29 hasta ve bakım veren 29 ebeveyni ile ilgili veriler değerlendirilmiştir. MetabQoL 1.0 anketi geçerliliğinin değerlendirilebilmesi için karşılaştırma amacıyla çocukluk çağında en sık kullanılan yaşam kalitesi anketi olan ‘Çocuklar için Yaşam Kalitesi Ölçeği’ kullanılmıştır. Hastalardan 22’sinin anket çalışması ve değerlendirimeleri hastanede yapılmış, kalan 7 hastanın dosya bilgileri bilgi işletim sistemi kullanılarak elde edilmiş ve anket çalışması telefon aracılığı ile yapılmıştır. Değerlendirmeler sonucunda MetabQoL 1.0 anketinin geçerli ve güvenilir olduğu gösterildi (Cronbach alfa katsayıları 0,64-0,9). Çalışmaya alınan 29 hastanın ortalama yaşı 12,62 (± 3,4), ortanca yaşı 13 idi. Hastaların 17’si kız, 12’si erkek idi. Muayene edilebilen 22 hastanın 14’ünde (%63,6) nörolojik muayene bulgusu vardı. Psikiyatrik değerlendirme yapılabilen 20 hastanın 17’sinde (%85) psikiyatrik bozukluk olduğu belirlendi. MetabQoL 1.0 anketlerinin fiziksel, bilişsel ve toplam puan ortancaları, çocuk ölçeklerinde, ebeveyn tarafından bildirilen puanlardan daha düşüktü. Ebeveynlerin MetabQoL 1.0 anketlerinin bilişsel ortancaları çocukların puanlarına göre anlamlı derecede daha yüksekti (p=0,023). Çocukların MetabQoL 1.0 anketlerinin ciddiyet puan ortancaları, ebeveynlerin puanına göre daha yüksekti (p=0,011). Tanı grupları arasında MetabQoL 1.0 anketlerinde ebeveyn sosyal puanı bakımından anlamlı fark bulundu (p= 0,017). Buna göre İVA grubunun MetabQoL 1.0 anketi ebeveyn sosyal puan ortancası anlamlı olarak diğer iki tanı grubundan daha yüksekti. Gelişim basamakları yaşına göre geri olan hastalar, gelişim basamakları yaşı ile uyumlu olan hastalarla karşılaştırıldığında, MetabQoL 1.0 anketi ebeveyn sosyal puanı (p=0,041) ve toplam puanı (p=0,025) arasında anlamlı fark bulundu. Gelişim geriliği olan hastaların MetabQoL 1.0 anketi ebeveyn sosyal puan ve toplam puan ortancası (sırayla 64,2/68,2), gelişim geriliği olmayan hastalara göre (sırayla 75/82,6) daha düşük bulundu. Erken ve geç tanı alan hastalar karşılaştırıldığında, MetabQoL 1.0 anketi ebeveyn fiziksel puanı (p=0,008), bilişsel puan (p=0,042) ve toplam puan (p=0,022) arasında ve çocuk sosyal ve toplam puanları arasında anlamlı fark bulundu. Geç tanı alan hastaların ebeveyn fiziksel, bilişsel ve toplam puan ortancaları (sırayla 66,3/81,2/68,2) erken tanı alan hastaların ebeveyn ortancalarına göre daha düşük saptandı (sırayla 80,7/91,6/80,7). Geç tanı alan hastaların çocuk sosyal ve toplam puan ortancaları, erken tanı alan hastalara göre daha düşük saptandı (sırayla 73,2/61,5 ve 92,8/78,8). Erken ve geç tanı alan hastaların nörolojik bulgularında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadı. Bulguların başlangıç yaşı ve tanı alma arasında geçen süre ile hastaların nörolojik bulguları ve sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi (SİYK) arasında anlamlı bir ilişki bulunmadı. Nöbeti olan ve olmayan hastaların MetabQoL 1.0 anketi ölçek puanları arasında anlamlı bir fark bulunmadı. Nörolojik ve psikiyatrik morbiditesi olan hastalarda kronik hastalık yükü ve yaşam kalitesi ölçekleri arasında fark bulunmaması, hasta ailelerinin metabolik hastalık kontrolüne odaklandığını gösterebilir. Erken ve geç tanı alan hasta gruplarındaki farklılıklar erken tanının önemini vurgulamaktadır. Entoksikasyon tipi metabolik hastalıklar, uygun metabolik yönetim ile bazı bulguların kontrol altına alınabildiği ancak nörolojik ve psikiyatrik morbiditesi fazla olan bir hastalık grubudur. Bu çalışmada, bilgilerimiz dahilinde, MetabQoL 1.0 anketi geliştirildiği merkez dışında ilk kez farklı bir dilde ve grupta uygulanmıştır. Hastalar ve ebeveynleri tarafından yaşam kalitesinin farklı akslarda değerlendirilmesi, hastalığın psikososyal olarak ele alınmasını sağlamanın ötesinde, klinik izlem ve ileride planlanacak araştırmalarda sonlanım noktalarından birisi olarak önem kazanacaktır. Hastaların fiziksel, bilişsel ve sosyal alanlarda değerlendirilmeleri, ilgili uzmanlık alanlarının ötesinde, sosyal hizmet uzmanları, psikologlar, diyetisyenler, rehabilitasyon hizmetlerini içeren multidisipliner izlemin önemini vurgulamaktadır.tr_TR
dc.contributor.departmentÇocuk Sağlığı ve Hastalıklarıtr_TR
dc.embargo.termsAcik erisimtr_TR
dc.embargo.lift2023-03-27T09:15:40Z
dc.fundingYoktr_TR
dc.subtypemedicineThesistr_TR


Bu öğenin dosyaları:

Bu öğe aşağıdaki koleksiyon(lar)da görünmektedir.

Basit öğe kaydını göster