| dc.contributor.advisor | Köse, Nezire | |
| dc.contributor.advisor | Karaduman, Aynur Ayşe | |
| dc.contributor.author | Koçak, Hatice | |
| dc.date.accessioned | 2019-09-16T12:07:27Z | |
| dc.date.issued | 2019-09-16 | |
| dc.date.submitted | 2019-08-19 | |
| dc.identifier.citation | Koçak H. Yaşı Bireylerde Spinal Postür, Çiğneme Performansı ve Yutma Fonksiyonu Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2019 | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/handle/11655/8924 | |
| dc.description.abstract | Koçak,H. Determination of The Relationship Between Spinal Posture, Chewing Performance and Swallowing Function in Elderly İndividuals, Hacettepe University Graduate School of Health Sciences. Master Thesis in Physical Therapy and Rehabilitation Programme, Ankara, 2019. The aim of this study was to determine the relationship between the spinal postural changes that could be seen in elderly individuals with chewing performance and swallowing function. 68 individuals over 65 years old who were living in “Keçiören Municipality Social Welfare Affairs Directorate” were included in this study. Dental status, chewing performance (chewing ability, chewing time), swallowing function [Water Swallow Test, EAT-10 (Eating Assesment Tool) ], posture (tragus angle, torakal kyphosis, lumbal lordosis, posture scale), cognitive functions, quality of life, depression assesment were applied to the individuals. Then, all of the evaluation parameters with chewing and swallowing function were compared and the relationship between them was investigated. As a result of the study, we found that spinal posture is associated with chewing and swallowing performance (p<0.05). The individuals, who had Forward Head Posture (FHP), thoracic hyperkyphosis and higher posture scale points, had difficulty in chewing ability, longer chewing time and also the individuals with high postural assesment scale points had higher EAT-10 points, too (p<0.05). The individuals who had lower chewing performance, showed lower cognitive performance, quality of life scores and higher depressive symptoms. (p<0.05). Additionally, the cases, who had lower educational level, had lower chewing performance, cognitive and quality of life scores (p<0.05). At the end of the study, we determined that relationship between posture and chewing- swallowing functions is the most important functions for nutrition and continuation of life, and that should primarily to be examined problem by interdisciplinary team for planning the rehabilitation and treatment of elderly population, therefore, further studies in assesment and treatment of this subjects would be beneficial. | tr_TR |
| dc.description.tableofcontents | ONAY SAYFASI iii
YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI iv
ETİK BEYAN iv
TEŞEKKÜR vi
ÖZET vii
ABSTRACT viii
İÇİNDEKİLER ix
SİMGELER VE KISALTMALAR xi
ŞEKİLLER xii
TABLOLAR xiii
1. GİRİŞ 1
2. GENEL BİLGİLER 4
2.1. Yutma Fonksiyonu 4
2.2. Yutmanın Anatomisi 4
2.3. Yutmanın Fizyolojisi 6
2.4. Çiğneme Fonksiyonu 8
2.5. Yutma ve Çiğnemenin Nöroanatomisi, Sentral Patern Jeneratörleri: 10
2.6. Normal Postür 13
2.7. Postür ve Yutma-Çiğneme İlişkisi 14
2.8. Yaşlanmanın Anatomisi ve Yaşlanma ile Birlikte Vücutta Görülen Değişiklikler 19
2.8.1. Yutma Fizyolojisinde Görülen Değişiklikler 20
2.8.2. TME ve Çiğneme Fonksiyonunda Görülen Değişiklikler 22
2.8.3. Kemik Yapıda Görülen Değişiklikler 23
2.8.4. Kıkırdak Yapıda Görülen Değişiklikler 24
2.8.5. Kas Yapıda Görülen Değişiklikler 25
2.8.6. Postüral Değişiklikler 25
2.8.7. Sinir Sistemindeki Değişiklikler 27
3. GEREÇ YÖNTEM 28
3.1. Bireyler 28
3.2. Yöntem 30
3.2.1. Çalışma Planı 30
3.2.2. Değerlendirme 31
3.3. İstatistiksel Analiz 39
4. BULGULAR 41
4.1. Bireylerin Sosyodemografik ve Fiziksel Özellikleri 41
4.2. Bireylerin Diş Durumu Değerlendirme Sonuçları 42
4.3. Bireylerin çiğneme fonksiyonu değerlendirme sonuçları 42
4.4. Bireylerin Yutma Fonksiyonu Değerlendirme Sonuçları 43
4.5. Bireylerin Postüral Değerlendirme Sonuçları 43
4.6. Bireylerin Normal Eklem Hareketi Değerlendirmesi Sonuçları 45
4.7. Bireylerin Kas Kuvveti Değerlendirmesi Sonuçları 46
4.8. Bireylerin Yaşam Kalitesi Değerlendirmesi Sonuçları 47
5. TARTIŞMA 68
6. SONUÇ VE ÖNERİLER 85
7. KAYNAKLAR 88
8. EKLER
Ek 1. Etik Kurul Onayı
Ek 2. Diş durumu değerlendirmeleri
Ek 3. Yatak Başı Su İçme Testi
Ek 4. Eat-10 (Yeme Değerlendirme Aracı)
Ek 5. Postür Skalası
Ek 6. Standardize Mini Mental Test Uygulama Formu (MMSE)
Ek 7. Eğitimsizler için modifiye edilmiş olan Mini Mental Test (MMSE-E)
Ek 8. Geriatrik Depresyon Skalası- Kısa Form (GDS-SF)
Ek 9. Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği Yaşlı Modülü Türkçe Sürümü (WHOQOL-OLD TR)
Ek 10. Orjinallik Ekran Çıktısı
Ek 11. Dijital Makbuz
9. ÖZGEÇMİŞ
SİMGELER VE KISALTMALAR
% : Yüzde
BÖD : Başın Önde Duruşu
cm : Santimetre
DSÖ : Dünya Sağlık Örgütü
EAT-10 : Yeme Değerlendirme Aracı
EHA : Eklem Hareket Açıklığı
EMG : Elektromyografi
FÜ : Fonksiyonel Ünite
GDS-15 : Geriatrik Depresyon Skalası Kısa Form
kg : Kilogram
med : Ortanca değer
min-maks : minimum - maksimum değerler
MSS : Merkezi Sinir Sistemi
n : Birey Sayısı
NEH : Normal Eklem Hareketi
p : İstatistiksel Yanılma Payı
SMMT : Standardize Mini Mental Test
sn : saniye
SS : Standart Sapma
TME : Temporomandibular Eklem
ÜÖS : Üst Ösofagal Sfinkter
VKİ : Vücut Kütle İndeksi
WHOQOL-OLD TR : Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği Yaşlı Modülü Türkçe Sürümü
X : Ortalama
ŞEKİLLER
Şekil Sayfa
2.1. Ağız boşluğu 5
2.2. Tükürük bezleri 5
2.3. Farinskin bölümleri 6
2.4. Larinks 6
2.5. Çiğneme işlevi 9
2.6. Çiğneme fonksiyonu sırasında işlev gören kaslar 10
2.7. Yutmanın nöral kontrolü 12
2.8. Normal postürün dışardan bakıldığında görülen referans noktaları 14
2.9. Başın Önde Duruşu (BÖD) 15
2.10. Chin-down ve Chin-up baş postürleri 18
2.11. Yaşlılarda orofaringeal disfajiye bağlı beslenme ve solunum Komplikasyonları 22
2.12. Normal genç postür 26
2.13. A. Kemik deformasyonlarına rağmen görülen “genç yaşlı” postürü B. Baş anteriorda, kifotik fakat üst gövdenin kalçalardan öne eğilmediği postür C. Baş anteriorda, kifotik ve öne dengenin oluştuğu postür 27
3.1. Çalışmanın Akış Diagramı 29
3.2. Bubble inklinometre 33
3.3. Lumbal lordoz ve torakal kifoz referans değerleri 34
3.4. Torakal kifoz ve lumbal lordozun inklinometre ile ölçülmesi 35
3.5. Baş postürünün fotoğraf metoduyla değerlendirilmesi 36
4.1. Çiğneme yeteneğinde zorluk yaşayan ve yaşamayan bireylerin çiğneme süreleri arasındaki fark 50
4.2. Çiğneme süresi ile EAT-10 puanı arasındaki ilişki 52
4.3. Farklı çiğneme yeteneğindeki bireylerin tragus açısı ve torakal kifoz açılarının karşılaştırılması 52
4.4. Farklı çiğneme yeteneğindeki bireylerin yaşam kalitesi ve depresyon puanlarının karşılaştırılması 55
4.5. Tragus açısı ve postür skalası puanı ile çiğneme süresi arasındaki ilişki 55
4.6. Çiğneme süresi ile SMMT, WHOQOL-OLD TR ve GDS-15 puanları arasındaki ilişki 58
4.7. EAT-10 puanları ile postür skalası puanları arasındaki ilişki 63
TABLOLAR
Tablo Sayfa
4.1. Bireylerin sosyodemografik, fiziksel, psikolojik ve kognitif özellikleri. 41
4.2. Bireylerin eğitim-öğretim durumları. 42
4.3. Diş durumu değerlendirme sonuçları. 42
4.4. Çiğneme fonksiyonu değerlendirme sonuçları. 43
4.5. Yutma fonksiyonu değerlendirme sonuçları. 41
4.6. Postür skalası sonuçları. 42
4.7. Spinal eğrilikler ve baş postürü (tragus açısı) ölçüm sonuçları (derece). 42
4.8. Postüral değerlendirme parametrelerinin birbiri ile ilişkisi. 43
4.9. Sağ ve sol tarafta çene-akromion, kulak-akromion arası mesafelerin karşılaştırılması (cm). 43
4.10. Servikal bölge ve TME, NEH ölçüm sonuçları. 44
4.11. Bireylerin kas kuvveti değerlendirme sonuçları. 44
4.12. Bireylerin Yaşam kalitesi değerlendirme sonuçları. 45
4.13. Farklı çiğneme yeteneği durumlarındaki bireylerin çiğneme süreleri, çiğneme ve yutma fonksiyonlarının karşılaştırılması. 46
4.14. Bireylerin yatak başı su içme testi ve EAT-10 puanlarından oluşan yutma fonksiyonları ile çiğneme sürelerinin karşılaştırılması. 48
4.15. Bireylerin normal veya disfajik olması durumlarına göre EAT-10 puan ortalamalarının karşılaştırılması. 49
4.16. Farklı çiğneme yeteneği durumlarındaki bireylerin postüral ölçümleri ve normal eklem hareketleri ortalamalarının karşılaştırılması. 50
4.17. Farklı çiğneme yeteneği durumlarındaki bireylerin servikal ve fasiyal kas kuvveti ortalamalarının karşılaştırılması. 51
4.18. Farklı çiğneme yetenek durumlarında SMMT, WHOQOL-OLD TR ve GDS-15 puan ortalamalarının karşılaştırılması. 51
4.19. Bireylerin çiğneme sürelerinin, normal eklem hareketi, kulak-çene akromion arası mesafe ölçümleri, tragus açısı, kas kuvveti ve postüral, mental, yaşam kalitesi-depresyon durumu ile arasındaki ilişkisi. 53
4.20. Farklı yatak başı su içme testi durumlarında bireylerin postür ölçüm ortalamalarının karşılaştırılması. 54
4.21. Disfajik olan ve olmayan bireylerin, normal eklem hareketi ve kulak-çene akromion arası mesafe ölçümlerinin karşılaştırılması. 55
4.22. Farklı servikal ve fasiyal kas kuvvetleri ile sahip bireylerin, yatak başı su içme testi sonuçlarına göre ortalamalarının karşılaştırılması. 56
4.23. Bireylerin EAT-10 puanı ile tragus açısı, torakal kifoz, lumbal lordoz, postür skalası ve boyun ve mandibular NEH, kas kuvveti, boyun lateral leksiyon ve rotasyonda duruşu, SMMT, yaşam kalitesi ve GDS-15 puanları araında ilişkisi. 57
4.24. Postüral değerlendirmeler ile SMMT, WHOQOL-OLD TR ve GDS-15 puanları arasındaki ilişki. 58
4.25. SMMT, WHOQOL-OLD TR ve GDS-15 puanlarının birbiri ile olan ilişkisi 59
4.26. Eğitim durumuna göre bireylerin SMMT, WHOQOL-OLD TR ve GDS-15 puanlarının karşılaştırılması. 59
4.27. Bireylerin eğitim durumları ile çiğneme ve yutma fonksiyonları ile çiğneme sürelerinin karşılaştırılması. 61 | tr_TR |
| dc.language.iso | tur | tr_TR |
| dc.publisher | Sağlık Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | tr_TR |
| dc.subject | çiğneme | tr_TR |
| dc.subject | yutma | tr_TR |
| dc.subject | spinal postür | tr_TR |
| dc.subject | başın önde duruşu | tr_TR |
| dc.subject | yaşlılar | tr_TR |
| dc.subject.lcsh | Konu Başlıkları Listesi::Tıp::Geriyatri::Yaşlılık | tr_TR |
| dc.title | Yaşlı Bireylerde Spinal Postür, Çiğneme Performansı ve Yutma Fonksiyonu Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi | tr_TR |
| dc.type | info:eu-repo/semantics/masterThesis | tr_TR |
| dc.description.ozet | Koçak, H. Yaşlı Bireylerde Spinal Postür, Çiğneme Performansı ve Yutma Fonksiyonu Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Programı Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2019. Bu çalışmanın amacı, yaşlılarda görülen spinal postüral değişiklikler ile çiğneme performansı ve yutma fonksiyonu arasında ilişkinin olup olmadığının belirlenmesidir. Çalışmaya Keçiören Belediyesi Sosyal Yardım İşleri Müdürlüğünde kalan 65 yaş üstü 68 birey dahil edildi. Bireylere diş durumu, çiğneme performansı (çiğneme yeteneği ve çiğneme süresi), yutma fonksiyonu [yatak başı su içme testi ve EAT-10 (Yeme Değerlendirme Aracı)], postür (tragus açısı, torakal kifoz, lumbal lordoz, postür skalası), kognitif fonksiyon, yaşam kalitesi ve depresyon durumu değerlendirmeleri yapıldı. Daha sonra öncelikle spinal postür değerlendirmeleri olmak üzere diğer değerlendirme parametreleri ile çiğneme ve yutma fonksiyonu sonuçları karşılaştırıldı ve aradaki ilişkiler araştırıldı. Çalışma sonucunda, spinal postürün çiğneme performansı ve yutma fonksiyonu ile ilişkili olduğu bulundu (p<0,05). Başı önde olan ve torakal kifozu artan, postür skalasından da yüksek puan alan bireylerin, çiğnemede zorluk yaşadığı, çiğneme sürelerinin uzun olduğu ve postür değerlendirme skalasından yüksek puan alan bireylerin aynı zamanda yutma fonksiyonunu değerlendiren EAT-10’dan da yüksek puan aldığı belirlendi (p<0,05). Çiğneme performansı yetersiz olan bireylerin kognitif fonksiyonlarının ve yaşam kalitelerinin daha düşük, depresyon puanlarının da yüksek olduğu görüldü (p<0,05). Eğitim düzeyi düşük kişilerin çiğneme performansı ise düşük, kognitif durumları ve yaşam kaliteleri de daha kötüydü (p<0,05). Çalışmanın sonunda; hayati önem taşıyan beslenme ve yaşamın devamı için en önemli fonsiyonlardan olan çiğneme ve yutma fonksiyonlarının postürle olan ilişkisinin, yaşlı kişilerde tedavi ve rehabilitasyon programlarının planlanmasında, interdisipliner ekip tarafından öncelikle ele alınması gereken bir problem olduğu, bu alanda yapılan hem değerlendirme hem de tedavi ile ilgili çalışmaların arttırılması gerekliliği sonucuna varıldı. | tr_TR |
| dc.contributor.department | Fizyoterapi ve Rehabilitasyon | tr_TR |
| dc.embargo.terms | 6 ay | tr_TR |
| dc.embargo.lift | 2020-03-20T12:07:27Z | |
