Basit öğe kaydını göster

dc.contributor.advisorÖzdemir, Kameray
dc.contributor.authorSevdin, Ebru Emre
dc.date.accessioned2017-02-24T07:44:18Z
dc.date.available2017-02-24T07:44:18Z
dc.date.issued2018-02-09
dc.date.submitted2017-01-16
dc.identifier.citationSEVDİN Ebru Emre, Farklı Arkeolojik Kemik Türlerinde Element Birikiminin Belirlenmesi: Tepecik-Çiftlik Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2017.tr_TR
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11655/3210
dc.description.abstractIn this study, the accumulation of elements in the ribs and metatarsal and metacarpal bones of 25 individuals dated Neolithic period from the Tepecik-Çiftlik archaeological site within the Niğde province were analyzed. The similarities and differences among the elemental changes of the samples after burial were evaluated by comparing the amount of the elements detected in the bone groups and the femurs of the same individuals. When the elemental changes after burial were evaluated, the dimension of the diagenetic effect on the bone groups was tried to be understood by comparing the amounts of elements obtained from the soil and faunal bones in the layers where the samples were found. 17 elements were analyzed in a total of 38 bones consisting of ribs, metatarsals and metacarpals. These elements were studied in three subgroups; the elements providing information on the preservation status of the bone (Ca, P, Ca / P, Sr/Ca and Fe/Mn); the ones reflecting the nutritional model (Sr, Ba, Mg, Zn and Cu); the elements providing information on diagenesis (Al, Fe, K, Mn, Na, Pb, U, Zr and Y). In studies conducted on the nutritional models of past populations, it has been found that elemental changes are occurred between bone and soil considering the elements that are accepted as indicators of bone preservation, and the change is found to be higher in ribs than the other bones. It is also supported by archaeological studies that the effect of diagenesis with elements that are lower than the amount of soil in the bone ash is evaluated. Magnesium and copper, which are used in the proportional estimation of the faunal and floral based diet, were used for estimation of diagenetic process on samples from Tepecik-Çiftlik population since their levels are out of the accepted reference values for the archaeological bones. Another aim of the study was to investigate whether or not metatarsal and metacarpal bones, which are similar to femur due to their structural characteristics, can be an alternative to the femur bone that has been frequently proposed to use in the past dietary reconstruction studies. In terms of element contents, some differences between the femur and metatarsal and metacarpal bones was determined. Statistical analyses are used to reveal the causes of the differences among the bone groups. In the correlation matrix, the diagenetic effect of different elements throughout the bone groups was determined. It has been evaluated that the zirconium effect is high in elemental deposits in the metatarsal and metacarpal bones. The result has interpreted like the preparation processes are effective in the differentiation of the amounts of the elements in the femur and metatarsal and metacarpal bones.tr_TR
dc.description.tableofcontentsKABUL VE ONAY ................................................................................................. i BİLDİRİM ..............................................................................................................ii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI .......................................... iii ETİK BEYAN ......................................................................................................... iv TEŞEKKÜR ........................................................................................................... v ÖZET..................................................................................................................... vi ABSTRACT............................................................................................................ viii İÇİNDEKİLER ....................................................................................................... x KISALTMALAR DİZİNİ .......................................................................................... xiv ÇİZELGELER DİZİNİ ............................................................................................xvi ÇİZİMLER DİZİNİ................................................................................................. xvii FOTOĞRAFLAR DİZİNİ ...................................................................................... xix GİRİŞ ........................................................................................................................... 1 I. BÖLÜM: KURAMSAL VE KAVRAMSAL ÇERÇEVE ......................................... 5 1.1. KEMİK……………………………………………………………..........................5 1.1.1. Kemiğin Tanımı………………………………………………………….............5 1.1.2. Kemiğin Görevi………………………………………………………….............5 1.1.3. Kemik Kimyası…………………………………………………………..............6 1.1.4. Sınıflaması……………………………………………………….......................9 1.1.4.1. Yapısına Göre Sınıflama…………………………………………….............9 1.1.4.2. Biçimine (morfolojik) Göre Sınıflama……………………………...............10 1.2. KEMİĞİN BOZULMASI…………………………………………….....................13 1.2.1. Tafonomi………………………………………………………………...............13 1.2.2. Diyagenez……………………………………………………………................14 1.2.3. Kemiğin Bozulmasını Etkileyen Faktörler ……………………………..........17 1.3. ELEMENTLER………………………….……………………………..................23 1.3.1. Elementlerin Sınıflandırılması ve Vücuttaki Görevleri………………......…23 1.3.1.1. Majör Elementler…………………………………………………….............23 1.3.1.2.Minör (Eser) Elementler……………………………………………..............25 1.3.1.2.1. Beslenme İçin Gerekli Olan Elementler…………..……………….........26 1.3.1.2.2. Beslenme İçin Gerekli Olmayan Elementler………………….…..........30 1.3.1.2.3. Toksik Elementler.…………………………………………………............31 1.4. ELEMENTLER ANALİZLERİ.……….……………………………….................32 1.4.1. Kararlı İzotop Analizleri…………………………….………………................32 1.4.2. Eser Element Analizleri……………………………………………….............35 1.4.3. Arkeolojik Beslenme Araştırmalarında Element Analizlerinin Tarihçesi …………………………………………....................................................37 II. BÖLÜM: SORUN, ÖNEMİ ve AMAÇ ............................................................. 43 2.1. SORUN VE ÖNEMİ……………………………………..………………..............43 2.2. AMAÇ…………………………………….………………………….….................45 III. BÖLÜM: VERİ KAYNAKLARI VE YÖNTEM .................................................. 46 3.1. TEPECİK-ÇİFTLİK KAZILARI...…….……………………………....................46 3.1.1.Sosyo-Ekonomik Yaşam………………………………………………............48 3.1.2. Mimari Özellikler...…………………………………………………….............50 3.1.3. Ölü Gömme Uygulamaları……………………………………………...........51 3.1.4. Beslenme…………………………………..…………..………………...........54 3.1.5. Hastalıklar……………………………………...………………….…..............54 3.1.6. İskelet Materyali……..…………………………………………………..........55 3.2. ÖRNEKLEM…………………………….…………………………….................55 3.2.1. İskelet Materyalinin Demografik Özellikleri…………………………...........55 3.2.2. İskelet Materyalinde Diyagenez İle İlgili Gözlemler.…………………........58 3.2.3 Analizde Kullanılacak Diğer Örnekler Hakkında Bilgiler……………..........61 3.3. YÖNTEM…………………………………..…………..………………...............62 3.3.1. Görünür Kirlerin Mekanik Yolla Uzaklaştırılması……………….…............62 3.3.2. Yıkama………...……..…………………………………………………..........62 3.3.3. İnkübasyon ve Yakma.……………………..…………..………………........62 3.3.4. Öğütme…………………………………………………………….….............63 3.3.5. Element Miktarlarının Tespiti…………………………………………..........63 3.4. İSTATİSTİKSEL ANALİZ…..………………………………………..................65 IV. BÖLÜM: BULGULAR. ................................................................................ 67 4.1. TANIMLAYICI İSTATİSTİKLER…….……………………………....................69 4.2. İSTATİSTİKSEL ANALİZ SONUÇLARI...………………………….................84 4.3. KEMİK GRUPLARINA GÖRE ANALİZLER……………………….................93 4.3.1. Femur Örneklerinin Analizleri……………………………………….............93 4.3.2. Kaburga Kemiklerinin Analizleri….……..…………..………………........... 98 4.3.3. El ve Ayak Tarak Kemiklerinin Analizleri……..……………….…...............103 V. BÖLÜM: TARTIŞMA .....................................................................................108 5.1. KEMİĞİN KORUNMA DURUMU HAKKINDA BİLGİ VEREN ELEMENTLER……………………………………………………………..................108 5.2. BESLENME MODELİNİ YANSITAN ELEMENTLER………………...............113 5.3. DİYAGENEZ İLE İLİŞKİLİ ELEMENTLER……..……………….…................123 VI. BÖLÜM: SONUÇ ........................................................................................136 KAYNAKÇA………………………………………………….....................................139 EK 1: Orijinallik Raporu ....................................................................................164 Ek 2: Etik Kurul İzin Muafiyeti Formu...…………………………………...............165tr_TR
dc.language.isoturtr_TR
dc.publisherSosyal Bilimler Enstitüsütr_TR
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccesstr_TR
dc.subjectResearch Subject Categories::SOCIAL SCIENCEStr_TR
dc.titleFarklı Arkeolojik Kemik Türlerinde Element Birkiminin Belirlenmesi: Tepecik-Çiftlik Örneğitr_TR
dc.typeinfo:eu-repo/semantics/masterThesistr_TR
dc.description.ozetBu çalışmada Niğde ili sınırları içerisinde yer alan Tepecik-Çiftlik arkeolojik alanından elde edilen ve Neolitik döneme tarihlendirilmiş 25 bireye ait kaburga ve el ve ayak tarak kemiklerinde element birikimleri analiz edilmiştir. Kemik gruplarında tespit edilen element miktarları ile aynı bireylere ait femur örnekleri karşılaştırılarak, örneklerin gömü sonrası geçirdiği elementel değişimler arasındaki benzerlik ve farklılıklar değerlendirilmiştir. Gömü sonrası element değişimleri değerlendirilirken örneklerin bulunduğu katmanlardaki toprak ve faunal kemiklerden elde edilen element miktarları ile kıyaslama yapılarak diyagenezin kemik grupları üzerindeki etkisi ortaya çıkarılmıştır. Kaburga, el ve ayak tarak kemiklerinden oluşan toplam 38 kemikte, 17 element analiz edilmiştir. Bu elementler, kemiğin korunma durumu hakkında bilgi verenler (Ca, P, Ca/P, Sr/Ca ve Fe/Mn), beslenme modelini yansıtanlar (Sr, Ba, Mg, Zn, Cu), diyagenez hakkında bilgi verenler ( Al, Fe, K, Mn, Na, Pb, U, Zr ve Y) olmak üzere üç grupta değerlendirilmiştir. Arkeolojik toplulukların beslenme biçiminin araştırıldığı çalışmalarda kemik korunma durumunun ölçütü olan elementlere bakıldığında, örneklerin tümünde toprak ile element değişimleri olduğu tespit edilmiş, değişimin kaburgalarda diğer kemiklere kıyasla daha yüksek olduğu görülmüştür. Yanı sıra arkeolojik çalışmalarda kemik külündeki miktarları bulunduğu topraktan düşük olan elementler ile diyagenez etkisi değerlendirildiğinde bu sonucu desteklemiştir. Bireylerin beslenmesine dâhil olan bitkisel ve hayvansal besinlerin oransal tahmininde kullanılan elementlerden magnezyum ve bakırın, Tepecik-Çiftlik topluluğuna ait örneklerde gömü sonrası arkeolojik kemikler için kabul edilen referans değerlerin dışında kaldığı görüldüğünden bu elementler de kemiklerdeki diyagenetik sürecin tahmininde kullanılmıştır. Çalışmanın amaçlarından bir diğeri, arkeolojik beslenme çalışmalarında sıklıkla önerilen femur örneklerine, yapısal özellikleri nedeniyle benzerlik gösteren el ve ayak tarak kemiklerinin alternatif olup olamayacağını araştırmaktır. Element içerikleri açısından femur ve tarak kemiklerinde farlılıklar görülmüştür. Yapılan istatistiki analizler bu farklılıkların nedenlerini ortaya koymak için kullanılmıştır. Korelasyon matrisin de kemik gruplarının tümünde farklı elementlerin diyagenetik etkisi tespit edilmiştir. Tarak kemiklerindeki element birikimlerinde zirkonyumun etkisinin yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuç örneklerin hazırlık aşamasındaki süreçlerin femur ve tarak kemikleri içerisindeki element miktarlarının farklılaşmasında etkili olduğu yönünde yorumlanmıştır.tr_TR
dc.contributor.departmentAntropolojitr_TR
dc.contributor.authorID10138543tr_TR


Bu öğenin dosyaları:

Thumbnail

Bu öğe aşağıdaki koleksiyon(lar)da görünmektedir.

Basit öğe kaydını göster