Basit öğe kaydını göster

dc.contributor.advisorAydın, Suavi
dc.contributor.authorErgin Zengin, Sezen
dc.date.accessioned2017-02-24T07:05:13Z
dc.date.available2017-02-24T07:05:13Z
dc.date.issued2017
dc.date.submitted2017-01-20
dc.identifier.citationErgin Zengin, S. (2017). Özneden Nesneye: Söylem Analizi Üzerinden Hayvanın Değişen Statüsü Hakkında Bir İnceleme. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.tr_TR
dc.identifier.other10139492
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11655/3208
dc.description.abstractThe aim of this study is to reveal the transformation of the status of animal from the early Turkic- speaking peoples to modern-day Turkey by looking at the linguistic reflections of their social construction. The status of the animal is shaped around cultural, historical, political and economic conditions, as in every social phenomenon. The lower status of animals is the result of a process which begins with the destruction of the harmonious relationship that humans had with nature and animals following neolithic revolution and domestication. The hierarchical superiority of human is constructed with a focus on the differences between human beings and animals, and it increasingly finds its reflections on language. In this study, within the framework of language, discourse and ideology it has been investigated how discourse reflects the world view of people, how reality is constructed, how the relations of power are established, legitimized and sustained, and how the duality of superior human-inferior animal pair practically worked against animals. The nature of human-animal relations hidden in ideology-mythology determined by culture-religion, economic order and political order has been put forward via critical discourse analysis. The status of animal compared to human beings in the early Turkic-speaking peoples was sought out in the Epic of Oguz Kagan, Irk Bitig and the Tales of Dede Korkut, and the world views around animals were examined in terms of Altai cosmology and animistic-shamanistic beliefs. Social analysis, discursive analysis and critical discourse analysis show, although at different levels, that animals (and nature) have created a dynamic, fluid and colorful image in the mental world of human. Animals are constructed as powerful agents who share destiny with humans; are subject to the same universal laws as humans; and have equal mental capacity with humans. In the modern era, animals are victims of an anthropocentric and speciesist viewpoint, and are exploited on the grounds of human interests in numerous sectors. The current lower status of animals is a product of the dominant speciesist ideology, and the established hegemony is so successful that the power relations between humans and animals are normal, natural and unquestionable. The capitalist mode of production and nation-state which have created and sustained these ideologies have transformed people's view of animals and nature. Following the critical discourse analysis applied to the texts of agribusiness, it has been observed that animals are mostly constructed as inanimate objects, machines or passive creatures giving only physiological responses. In a variety of ways, animals' individuality, agency, and personalities are being erased, they are compressed into artificial categories created by humans, and they become objects of economic reason that strives for efficiency and profit. This work investigates the ideological-discursive sources of animal oppression in the context of anthropology, critical discourse analysis, critical animal studies and posthumanism. It also presents a critical reading of concepts such as human-animal dichotomy, human supremacy, anthropocentrism.tr_TR
dc.description.tableofcontentsKABUL VE ONAY……………………………………………………………………...i BİLDİRİM……………………………………………………………………………….ii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI………………………..iii ETİK BEYAN…………………………………………………………………………..iv ÖZET v ABSTRACT vii İÇİNDEKİLER ix TABLOLAR DİZİNİ xiv GİRİŞ 1 1. KURAMSAL ÇERÇEVE VE YÖNTEM 6 1.1. ARAŞTIRMA SORULARI VE VARSAYIMLAR 6 1.2. KAPSAM VE SINIRLILIKLAR 8 1.3. YÖNTEM 9 1.3.1. Eleştirel Söylem Çözümlemesi 10 1.3.2. Dizgesel-İşlevci Dilbilim 19 1.3.2.1. Eylemsel Cümleler 21 1.2.2.2. Zihinsel Cümleler 21 1.2.2.3. İlişkisel Cümleler 22 1.2.2.4. Sözel Cümleler 23 1.2.2.5. Varoluşsal Cümleler 24 1.2.2.6. Davranışsal Cümleler 24 2. KURAMSAL VE KAVRAMSAL ÇERÇEVE 26 2.1. HAYVAN ÇALIŞMALARI 26 2.2. HAYVAN ÇALIŞMALARI VE ANTROPOLOJİ 30 2.2.1. Klasik Etnografilerde Hayvanlar 31 2.2.2. Çoktürlü Etnografi 33 2.2.3. İnsandaki Hayvan 34 2.2.4. Sınırların Aşılması 41 2.3. HAYVAN ÇALIŞMALARI, ELEŞTİREL SÖYLEM ÇÖZÜMLEMESİ VE İDEOLOJİ 44 2.3.1. Hayvanlar ve İdeoloji 44 2.3.2. Hayvan Çalışmaları ve Eleştirel Söylem Çözümlemesi 50 2.3.3. Hayvanlar Üzerine Söylem Çalışmaları 56 3. MODERNİTE ÖNCESİNDE HAYVAN 68 3.1. MODERNİTE ÖNCESİ TOPLUM 68 3.1.1. Neolitik Devrim Öncesi Toplum 69 3.1.2 Neolitik Devrim Sonrası Toplum 77 3. 2. ESKİ TÜRK DİLLİ METİNLERDE HAYVANLAR ÜZERİNE SÖYLEM ANALİZİ 84 3.2.1. Toplumsal Analiz 85 3.2.1.1. Coğrafi Koşullar ve Kültür 86 3.2.1.2. Orta Asya Halklarının Kültür ve İnançlarında Hayvan 87 3.2.1.2.1. Altay Kozmolojisi 89 3.2.1.2.2. Kültürel pratikler 92 3.2.1.2.3. Dini pratikler 95 3.2.1.2.4. Şamanizm 97 3.2.1.2.5 Hayvan-İnsan Dönüşümü 99 3.2.1.2.6. İslam ve Hayvanlar 101 3.2.2. Metin 1. Oğuz Kağan Destanı 108 3.2.3.1. Söylemsel Pratikler 109 3.2.3.2. Dizgesel-İşlevci Analiz 112 3.2.3. Metin 2: Irk Bitig 120 3.2.3.1. Söylemsel Pratikler 121 3.2.3.2. Dizgesel-İşlevci Analiz 125 3.2.4. Metin 3: Dede Korkut Hikâyeleri 130 3.2.4.1. Söylemsel Pratikler 131 3.2.4.2. Benzetme/Metafor 138 3.2.4.3. Dizgesel-İşlevci Analiz 143 4. BÖLÜM MODERN DÖNEMDE HAYVANLAR 155 4.1. MODERN TOPLUM VE KAPİTALİST PARADİGMA 155 4.1.1. Kapitalizm ve İnsan-Hayvan İlişkilerinin Dönüşümü 155 4.1.2. Kapitalizm Ve Hayvanlar 160 4.1.3. Ulus-Devlet, Et Yeme Pratiği ve Öjeni 169 4.1.4. Agrosanayi 174 4.1.5. Türkiye’de Agrosanayi 176 4.1.6. “Modern” ve Fenni Üretim 178 4.2. RESMÎ ÇAĞDAŞ KAYNAKLARDA HAYVAN SÖYLEMİ 181 4.2.1. Yumurta ve Et Tavukçuluğu 182 4.2.1.1. Söylemsel Pratikler 182 4.2.1.1.1. Temsil 183 4.2.1.1.2. Üretim Söylemi 185 4.2.1.1.3. Hayvanların Doğalarının Hiçe Sayılması ya da Manipüle Edilmesi 189 4.2.1.1.4. Nesneleştirme 192 4.2.1.1.5. Metonimi 193 4.2.1.1.6. Örtmece 194 4.2.1.1.7. Kaçamak Dil Kullanımı 195 4.2.1.1.8. Bilimsel Söylem 198 4.2.1.1.9. Sessizlik 199 4.2.1.2. Dizgesel-İşlevci Analiz 200 4.2.1.2.1. Yumurta Tavukçuluğu Metninin Analizi 200 4.2.1.2.2. Etlik Piliç Yetiştiriciliği Metninin Analizi 204 4.2.2. Koyun ve Keçi Yetiştiriciliği 208 4.2.2.1. Söylemsel Pratikler 208 4.2.2.1.1. Temsil 209 4.2.2.1.2. Üretim Söylemi 210 4.2.2.1.3. Hayvanların Doğalarının Hiçe Sayılması ya da Manipüle Edilmesi 213 4.2.2.1.4. Nesneleştirme 214 4.2.2.1.5. Metonimi 215 4.2.2.1.6. Kaçamak Dil Kullanımı 216 4.2.2.1.7. Örtmece 218 4.2.2.1.8. Başarı ve Rekabet Söylemi 219 4.2.2.1.9. Bilimsel Söylem 220 4.2.2.1.10. Empati Söylemi 221 4.2.2.2. Dizgesel-İşlevci Analiz 221 4.2.2.2.1. Koyun Yetiştiriciliği Metninin Analizi 221 4.2.2.2.2. Keçi Yetiştiriciliği Metninin Analizi 229 4.2.3. Büyükbaş Hayvan Yetiştiriciliği 233 4.2.3.1. Söylemsel Pratikler 233 4.2.3.1.1. Üretim Söylemi 234 4.2.3.1.2. Hayvanların Doğalarının Hiçe Sayılması Ya Da Manipüle Edilmesi 237 4.2.3.1.3. Nesneleştirme 239 4.2.3.1.4. Metonimi 240 4.2.3.1.5. Kaçamak Dil Kullanımı 240 4.2.3.1.6. Örtmece 244 4.2.3.1.7. Başarı ve Rekabet Söylemi 245 4.2.3.1.8. Empati Söylemi 247 4.2.3.1.9. Bilimsel Söylem 247 4.2.3.1.10. İsimleştirme 248 4.2.3.2. Dizgesel-İşlevci Analiz 249 4.2.3.2.1. Büyükbaş Hayvan Yetiştiriciliği Metninin Analizi 249 4.2.3.2.2. Buzağı Bakım ve Beslenmesi Metninin Analizi 258 TARTIŞMA VE SONUÇ 265 KAYNAKÇA 276 EK 1: MODERNİTE ÖNCESİ VE SONRASI METİNLERDE SÜREÇ KATEGORİLERİNİN ORANLARI 302 EK 2: ETİK KURUL İZNİ MUAFİYET FORMU 311 EK 3: ORİJİNALLİK RAPORU 312tr_TR
dc.language.isoturtr_TR
dc.publisherSosyal Bilimler Enstitüsütr_TR
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccesstr_TR
dc.subjectEleştirel söylem çözümlemesitr_TR
dc.subjectEleştirel hayvan çalışmaları
dc.subjectİdeoloji
dc.subjectKapitalizm
dc.subjectŞamanizm
dc.subjectAnimizm
dc.subjectTürcülük
dc.subjectİnsan-merkezcilik
dc.titleÖzneden Nesneye: Söylem Analizi Üzerinden Hayvanın Değişen Statüsü Hakkında Bir İncelemetr_TR
dc.typeinfo:eu-repo/semantics/doctoralThesistr_TR
dc.description.ozetBu tezde hayvanın toplumsal inşasının dildeki yansımalarına bakılarak eski Türk dilli topluluklardan günümüze hayvanın statüsündeki değişimin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Hayvanın statüsü, her toplumsal olguda olduğu gibi, kültürel, tarihsel, siyasal ve ekonomik koşullar etrafında şekillenmektedir. Hayvanın aşağı statüsü, neolitik devrim ve evcilleştirme sonrasında insanın doğa ve hayvanlar ile kurduğu uyumlu ilişkinin bozulmasıyla başlayan bir sürecin sonucudur. İnsanın hiyerarşik üstünlüğü, insan ve hayvan arasındaki farklara odaklanan bir bakış açısıyla inşa edilmekte ve giderek normalleşen bu aşağı statü yansımasını dilde bulmaktadır. Çalışmada dil, söylem ve ideoloji kavramları çerçevesinde söylemin insanların zihinsel dünyasını nasıl yansıttığı, gerçekliğin nasıl inşa edildiği, iktidar ilişkilerini nasıl kurulduğu, meşrulaştırıldığı ve sürdürüldüğü, üstün insan-aşağı hayvan ikiliğinin pratikte hayvanların aleyhine nasıl çalıştığı tartışılmıştır. Kültür-din, ekonomik düzen ve siyasi düzenin belirleyiciliğindeki ideoloji-mitolojide gizlenen insan-hayvan ilişkilerinin mahiyeti eleştirel söylem çözümlemesi yoluyla ortaya konulmuştur. Eski Türk dilli topluluklarda hayvanın insan karşısındaki yeri Oğuz Kağan Destanı, Irk Bitig ve Dede Korkut Hikâyeleri’nde aranmış ve hayvanlar etrafındaki dünya görüşleri Altay kozmolojisi ve animistik- şamanistik inançlar ekseninde incelenmiştir. Toplumsal analiz, söylemsel analiz ve eleştirel söylem çözümlemesi, bu metinlerde farklı derecelerde olsa da hayvanların (ve doğanın) insanın zihinsel dünyasında hareketli, değişken ve renkli bir imge yaratmış olduklarını göstermektedir. Hayvanlar insanlarla aynı evrensel yasalara tabi, aynı kaderi paylaşan güçlü failler olarak inşa edilirler ve insanlarla eşit zihinsel yetilere sahiptirler. Modern dönemde ise hayvanlar insan-merkezci ve türcü bakış açısının kurbanları olmakta, sayısız sektörde insan çıkarları çerçevesinde sömürülmektedirler. Hayvanların günümüzdeki aşağı statüsü egemen türcü ideolojinin bir ürünüdür ve kurulan hegemonya öylesine başarılıdır ki insan-hayvan arasındaki iktidar ilişkileri sorgulanmaz, normal ve doğal kabul edilir. Bu ideolojileri yaratıp sürdüren kapitalist üretim tarzı ve ulus-devlet anlayışı insanların hayvanlara ve doğaya bakışını değiştirmiştir. Sınai hayvancılık metinlerine uygulanan eleştirel söylem çözümlemesiyle hayvanların çoğunlukla cansız nesneler, makineler ya da sadece fizyolojik tepkiler veren pasif canlılar olarak inşa edildiği görülmüştür. Çeşitli yöntemlerle hayvanların biricikliği, öznelliği, failliği, kişilikleri silinmekte, hayvanlar insanlar tarafından yaratılan yapay kategorilere sıkıştırılmakta ve verimliği, kârı arttırmaya yönelen iktisadi aklın nesnesi haline gelmektedir. Bu çalışma antropoloji, eleştirel söylem çözümlemesi, eleştirel hayvan çalışmaları ve posthümanizm bağlamında hayvanlar üzerindeki tahakkümün ideolojik-söylemsel kaynaklarını araştırmakta ve insan-hayvan dikotomisi, insan üstünlüğü, insan-merkezcililk gibi kavramlar etrafında eleştirel bir okuma sunmaktadır.tr_TR
dc.contributor.departmentAntropolojitr_TR
dc.contributor.authorIDTR170615tr_TR


Bu öğenin dosyaları:

Thumbnail

Bu öğe aşağıdaki koleksiyon(lar)da görünmektedir.

Basit öğe kaydını göster